Na vier jaar onderwijsbeleid van het kabinet Rutte en meer in het bijzonder Minister Bussemaker (PvdA) en staatssecretaris Sander Dekker (VVD) is het woord aan de kiezers. Heeft het kabinet een voldoende gehaald voor het onderwijsbeleid? Vooral voor ouders valt er nog wel wat te kiezen.
Toch is het niet eenvoudig om je keuze te maken. Immers alle politieke programma’s bevatten wel ideeën over het onderwijs waar wat inzit. Een keus voor een politieke partij als het gaat om het onderwijs is daarom vooral een keus op basis van Geen Woorden maar Daden en de vraag of je vertrouwt of de politieke partijen na de verkiezingen ook zullen waarmaken wat ze beloven.
Geen woorden maar daden: het huidige VVD/PvdA kabinet begon voor de ouders met een flinke domper. Staatssecretaris Dekker schrapte alle subsidies voor de activiteiten en projecten van de landelijke ouderorganisaties. Dat had grote gevolgen. Niet alleen moesten een aantal voorlichting- en scholingsprojecten voor ouders vervallen maar voor twee ouderorganisaties, NKO en LOBO, betekende het ook dat zij hun werkzaamheden moesten staken. De coalitie financierde wel een onderwijsbureau voor ouders maar staatssecretaris Dekker was daarmee af van de mogelijke kritiek van ouderorganisaties op zijn beleid.
Financiële gevolgen voor ouders en studenten
Plannen waar ouders grote moeite mee hadden waren de kabinetsvoorstellen over de studiefinanciering en de gratis schoolboeken in het Voortgezet Onderwijs. Het voorstel om beiden af te schaffen, greep diep in op de portemonnee van de ouders. Het plan om de gratis schoolboeken af te schaffen was een grote verrassing. Immers, de PvdA had samen met het CDA en de Christen Unie in een vorige periode eindelijk, 30 jaar na het ondertekenen van een internationaal verdrag, de gratis schoolboeken ingevoerd. In een kabinet met de VVD bleek het punt makkelijk weggegeven te worden. Hoe het uiteindelijk verliep weten we inmiddels. Voor het afschaffen van de studiefinanciering was de medewerking van andere partijen nodig. Die werd gevonden. D66 en Groen Links stemden met PvdA en VVD mee en introduceerden een leenstelsel dat inmiddels tot een grote schuldenberg van 18 miljard bij studenten heeft geleid. Studentenorganisatie ISO becijferde begin maart dat de schuldenlast stijgt met 55 euro per seconde.
Dezelfde vier partijen waren ook voor het afschaffen van de gratis schoolboeken. Dat zou het gemiddelde gezin zo’n €400 euro per kind kosten. CDA en Christen Unie verzetten zich ertegen maar de PvdA gaf niet thuis. In de wandelgangen werd gefluisterd dat de gratis schoolboeken een dwangmiddel van het kabinet was om het CDA en de Christen Unie bereid te vinden om akkoorden te sluiten met het kabinet dat inmiddels zijn meerderheid in de Eerste Kamer kwijt was. Het CDA kon echter weinig omdat zij geen afspraken wilde maken met het kabinet De Christen Unie redde uiteindelijk de gratis schoolboeken via het zogenaamde Herfstakkoord. De vraag is wat VVD, PvdA, D66 en Groen Links in een volgende kabinetsperiode zullen doen.
Passend Onderwijs
De afgelopen kabinetsperiode zal niet worden herinnerd als een periode waarin veel opbouwends met het onderwijs gebeurde. De belangrijkste zaken waren de bezuinigingen waardoor zaken en organisaties in de ondersteuning van scholen verdwenen maar ook scholen in financiële problemen kwamen en de invoering van Passend Onderwijs. Dat laatste leverde kritiek op. Volgens het kabinet, ondersteund door de coalitiepartijen, gebeurde dat ‘verantwoord’ maar vrijwel alle oppositiepartijen hadden kritiek. Ze vonden de financiering van de invoering tekort schieten. Scholen klaagden over te grote problemen met name doordat ze te weinig middelen hadden om kinderen met gedragsproblemen op te vangen. Ouders klaagden over de thuiszitters. De invoering van het Passend Onderwijs, mede bedoeld om de thuiszittersproblematiek op te lossen, bleek niet in staat om dat probleem op te lossen. Duizenden kinderen zitten nog steeds thuis.
Plannen en beloften
In het onderwijs is een behoorlijk grote scepsis bij alle woorden die in verkiezingstijd worden gesproken over de onderwijsplannen. Eigenlijk vinden alle partijen in meerdere of mindere mate onderwijs belangrijk maar in de afgelopen periode zijn ouders/studenten flink meer gaan betalen voor studeren en bestaat er een investeringstekort bij scholen. De programma’s van Groen Links en SP lijken zelfs alleen voor het Openbaar Onderwijs te zijn geschreven. Waar moet je op hopen bij de verkiezingen? Om toch maar weer te kijken naar de daden in plaats van de woorden. Terugkijkend op de kabinetten in de afgelopen 20 jaar blijkt dat ouders belang hebben bij politieke partijen die het gezin centraal stellen en de scholen zowel financieel als inhoudelijk vooral gebaat zijn bij een midden kabinet.